در کلین‌روم‌ها، به‌منظور حفظ محیطی پاک و کنترل‌شده، استفاده از سیستم‌های فیلتراسیون ضروری است. این سیستم‌ها به جلوگیری از آلاینده‌ها، گرد و غبار، و میکروارگانیسم‌ها کمک می‌کنند. در زیر به معرفی انواع سیستم‌های فیلتراسیون در کلین‌روم‌ها می‌پردازیم:
1. فیلترهای HEPA (High Efficiency Particulate Air):
– این فیلترها قادر به حذف ۹۹.۹۷٪ از ذرات به اندازه ۰.۳ میکرون یا بزرگتر هستند. فیلترهای HEPA معمولاً در کلین‌روم‌های دارویی و زیست‌فناوری به کار می‌روند و یکی از پرکاربردترین نوع فیلترها در این محیط‌ها به شمار می‌آیند.
2. فیلترهای ULPA (Ultra Low Penetration Air):
– این فیلترها حتی کارآیی بالاتری نسبت به HEPA دارند و می‌توانند تا ۹۹.۹۹٪ از ذرات به اندازه ۰.۱ میکرون یا بزرگتر را حذف کنند. از فیلترهای ULPA معمولاً در کلین‌روم‌هایی با نیازهای بسیار بالای بهداشت و ایمنی استفاده می‌شود.
3. فیلترهای کربن فعال:
– این فیلترها برای حذف بوها، گازهای سمی و آلودگی‌های شیمیایی از هوا به کار می‌روند. اغلب در ترکیب با فیلترهای HEPA یا ULPA برای افزایش کیفیت هوا در کلین‌روم‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند.
4. فیلترهای بيولوژیک:
– این نوع فیلترها برای حذف میکروارگانیسم‌ها و ذرات زیستی طراحی شده‌اند. استفاده از آن‌ها در محیط‌هایی که نیاز به کنترل آلاینده‌های بیولوژیکی شدید وجود دارد، رایج است.
5. نظام‌های چند مرحله‌ای:
– در برخی موارد، از ترکیب چند نوع فیلتر برای ایجاد یک سیستم فیلتراسیون چند مرحله‌ای استفاده می‌شود. این سیستم‌ها معمولاً شامل فیلتر پیش‌گیر (Pre-filter) برای حذف ذرات بزرگتر و سپس فیلترهای HEPA یا ULPA برای ذرات ریزتر هستند.
6. فیلترهای UV (Ultra Violet):
– این فیلترها برای ضدعفونی کردن هوا با استفاده از اشعه ماورای بنفش طراحی شده‌اند. این سیستم‌ها معمولاً در ترکیب با سایر سیستم‌های فیلتراسیون به‌منظور کاهش بار میکروبی هوا استفاده می‌شوند.
انتخاب سیستم فیلتراسیون مناسب بستگی به نوع کاربرد کلین‌روم و الزامات خاص بهداشتی آن دارد.
تفاوت سیستم‌های HEPA و ULPA در فیلتراسیون کلین‌روم
سیستم‌های HEPA (High Efficiency Particulate Air) و ULPA (Ultra Low Penetration Air) هر دو برای فیلتراسیون ذرات معلق در هوا طراحی شده‌اند، اما از نظر کارایی و نوع ذراتی که می‌توانند فیلتر کنند، تفاوت‌هایی دارند.
1. فیلتر HEPA
– کارایی: فیلترهای HEPA قادر به حذف حداقل ۹۹.۹۷٪ از ذرات به اندازه ۰.۳ میکرون و بزرگتر هستند.
– ذرات قابل فیلتر: این فیلترها می‌توانند ذراتی مانند گرد و غبار، گرده، موی حیوانات و تعدادی از باکتری‌ها را فیلتر کنند.
– کاربرد: در سیستم‌های کلین‌روم کلاس 100 و 1000 معمولاً از فیلترهای HEPA استفاده می‌شود.
2. فیلتر ULPA
– کارایی: فیلترهای ULPA قادر به حذف حداقل ۹۹.۹۹٪ از ذرات به اندازه ۰.۱۲ میکرون و بزرگتر هستند.
– ذرات قابل فیلتر: این فیلترها توانایی حذف ذرات بسیار ریزتر، از جمله برخی ویروس‌ها و ذرات نانویی را دارند.
– کاربرد: در سیستم‌های کلین‌روم کلاس 10 و 1 معمولاً از فیلترهای ULPA استفاده می‌شود.
نکات کلیدی تفاوت:
– کارایی: ULPA در فیلتر کردن ذرات کوچکتر از HEPA برتری دارد.
– کاربرد: HEPA بیشتر در محیط‌هایی که نیاز به کنترل آلودگی متوسط دارند استفاده می‌شود، در حالی که ULPA برای محیط‌هایی که کنترل آلودگی بالایی لازم است مناسب‌تر است.
انتخاب بین این دو سیستم بستگی به نیازهای خاص محیط کلین‌روم و نوع فعالیت‌هایی دارد که در آن انجام می‌شود.
